Sicilya Emirliği, 10. yüzyıl ve 11. yüzyıl'da 107 yıl süreyle Sicilya adasında hüküm sürmüş olan Müslüman bir devletti. 535 yılında Sicilya bir Bizans toprağıydı.
652 yılında Halife Osman emrindeki donanma Sicilya’yı işgal etti. Fakat Araplar adada sadece kısa bir süre kaldılar.
652 yılında Halife Osman emrindeki donanma Sicilya’yı işgal etti. Fakat Araplar adada sadece kısa bir süre kaldılar.
700 yılında Sicilya’ya yakın Pantelleria’yı alan Araplar Bizans ile ticaret anlaşması yaptılar. Eupheimus’un Bizans imparatoruyla sorun yaşaması sonunda II. Mikhail adanın güneyindeki önemli limanları Araplara bıraktı. Sonuçta 965 yılında direnişlere rağmen Arap Aglebiler ve sonra Fatimiler’in eline geçti.
Fatimi sultanı Hasan el Kalbi’yi başarılarından dolayı Sicilya emiri ilan etti ve bu kisi bir Kelbi hanedanlığı kuruldu. Kelbiler devamlı (ama bazan çok zayıf bir şekilde) Fatimilere bağlı bir hükümdarlık oldular. Fatimiler 972'de Mısır'ı ellerine geçirip idarelerinin merkezini Tunus'dan uMisir'a naklettiler. Boylece Misir';dan uzak olan Fatimi ulkelerinin vallilikleri babadan ogla gecen emirlikler haline gecirildi. İfrikiyye'nin valiligi Cezayır'de bulunan Ziriler emirligine verildi. Sicilya'nin idaresi de İfrikiyye'de bulunan idareden ayrılip Kelbilere' verilerek yari bagimsiz olmasi tercih edildi. Fatimi donanmasının da Tunus sahillerinden ayrilip Mısır'a gecmesi de Fatimelerin Kelbi Sicilya Emirliği ve Ifrikiye'de Zıriler üzerindeki Fatimi nufuzunu daha da zayıflatıp bu emirliklerin bagimsizliklarai artirdi.
Ilk Kelbi emiri Hasan 950'de ın orduları Guney Italya anakarasindaki Bizans yonetimine karşı bir savaşa girişti. Sicilya'dan anakaraya gecen Kelbiler ordusu güney İtalya'da Calabria'da basarilar kazanarak Casano allo İonio ve Garace'yi talan ettiler.
Yine ilk Kelbi emiri Hasan 952'de Calabria'daki Bizanslılara karşı ikinci bir sefer acti. Bu seferde Araplar güney İtalya'da Bizanslılarain toplayabildigi orduyu yenip ve Gerace'yi kuşatmaya aldilar. Bizans Imparatoru VII. Konstantin bir barış yapmayı kabul etti. Bu barisa gore güney İtalya'daki Bizans'a ait olan Calıbria şehirleri Sicilya Emirliği'ne yıllık tazminat vermeyi kabul ettiler.
Ilk Sicilya Kelbi emiri Hasan öldukten sonra oğlu Ahmed bin Ḥasan gecti be emirini hükümdarlığı 954-969 doneminde surdu. Bu emirin hukumdarligi sirasinda Kelbiler ile guney Italya'daki Bizanslilar arasinda savas basladi. 956'da Bizans orduları Calabria'yı geri aldılar; Reggio Calabria şehirini ellerine geçirdiler ve hatta Sicilya adasına da cikartma yaptilar. Fakat Bizanslilara daha once kaybetmis olduklarai Girit adasinin Araplardan almayi tercih ettiler ve Sicilya'daki Kelbiler ile ateskes anlasmasi yaptilar. Bunun uzerine 960'da Bizans ordusu ve donanması Girit üzerine sefer yapıp adayı tekrar ellerine geçirdiler.
Bu emirlik doneminde Sicilyalı Hıristiyanlara din özgürlüğü verilmisti. Ama her musluman ulkede oldugu gibi Hristiyanlar zekat vermedileri icin cizya vergisi ödemek zorundaydılar. 962'de Sicilya bir seri isyan basldi. Taormina'da bulunan Hıristiyan halk bir isyan edip şehri ellerine geçirdiler. Fakat Ahmed bunlar üzerine ordular göndererek isyanı çok kanlı bir şekilde bastırdı. Bu isyan sırasında [[Rametta]'da baslayan Hristiyanlar bu kalede direnişe devam ettiler.
Bizans Imparatorlugu'nda hanedan degismis ve ordu komutanlarindan II. Nikeforos Fokas Bizans imparatoru tahtini gasp etmisti. Ordu komutani iken bu kisi Anadolu'nun doğusundaki ve Girit'te Araplara karşı yaptığı başarılı seferler yapmisti. 963'de yeni Bizans Imparatoru basarilarini Sicilya'da da tekrarlamak istgiyle Sicilya Emirligi uzerine komutani imparatorun yeğeni olan Manuel emrinde 40.000 kişilik bir Bizans ordusu gönderdi. Bu ordu Sicilya'ya cikip Ekim 964'de Messina'yı aldi. 15 Ekim 864'de Messina yakinlarinda Bizans ordusi ile Sicilya Emirliği ordusu arasında cok şiddetli geçen bir çarpışma oldu ve Sicilya Emirliği büyük bir zafer kazandı. Bizans ordusu bu muharebede 10.000 kişi ölü verdi ve bunlar arasında komutan Manuel de vardı.
Ahmet 964'de olunce Sicilya Emirliği'ne Ebu el-Kasım bin Hasan geçti ve 964-982 doneminde hükümdarlık yapti. Bu emir doneminde 970'li yillarda Kelbiler ordulari güney İtalya'ya geçerek karadan Bizansa ait Calabria şehirlerine hucum etti ve Sicilya donanmasının başında bulunan kardeşi de Adriyatik Denizikiyilarindaki siyine Bizans'a ait Puglia sahillerini vurup bazı önemli sahil kalelerini eline geçirdi. Bu savaslar sirasinda Bizanslilar fazla direnis gostermediler. Buna baslica neden Bizans ordularaini Balkanlarda Bulgarlarla ve daha doğuda Mısır'dan ilerleyen Fatimilerle Suriye'de uğraşmaktaydılar.
Bu arada Almanya'da bulunan [[II. Otto (Kutsal Roma İmparatoru)] karısının tesiri altında İtalya'yı fethetmeya karar verdi. Alman ordulari basinda Kuzey İtalya'yı ve Roma'yı eline geçirdi ve Güney İtalya'yı fetih icin harekete gecti. 980'de Pisa Cumhuriyeti'nden donanma desteği sağlanıp 961'de güney İtalya seferi başladı. Guney Italya'da II. Otto önce kucuk Lombard devletleri ile uğraştı. Ocak 982'de ise Alman imparatorluk orduları Puglia'ya girip Bizans'a ait olan bu bölgeyi fetih icin sefere başladı. Bazı tarihçiler Bizanslı'larin Sicilya Emirliği'nden destek istedigini ve Kelbiler ordularinin onlara destek icin Guney Italya'da yeniden savas basladigini; diğerleri ise Emir Ebu el-Kasım'in Bizanslılari güney İtalya'da zayıf gördugu icin Guney Italya'da yeniden sefer baslatildigini soylerler. Bu savaşlar Kelbiler ordusu ile Alman imparatoru ve onun Lombard müteffiklerine karşı yapıldi. Guney Italya'da sefer yapan II. Otto ve Alman ordusu Mart 982'de Taranto'yu sardiktan sonra ellerine geçirdi. II. Otto sonra daha güneye sarktı ve Temmuz başında Ebu el-Kasım komutası altında Sicilya Emirliği ordusu ile Alman ordunun yaptığı ilk çarpışmada Sicilyalılar yenildiler. Sicilya ordusu geri çekilmeye basladi. Fakat Almanlar cok yakından kovalamaya baslayinca kacip kurtulamiyacagini anlayan Emir Ebu el-Kasım [[Collona Burnu]'nda Cortone yakınlarında durup 13 veya 14 Temmuz 982de Almanlarla Stilo Muharebesi'ne girişti. Bu muharebe de Alman sovalyeleri Sicilya Emirliği ordusunun merkezine yüklendiler ve ağır çarpışmalar sırasında Emir Ebu el-Kasım oldurmeyi basardilar. Fakat Sicilya ordusunun basina gecen oglu Cafer el-Kelbi cesaretini kaybetmeden Alman ordusunu arkadan çevirip büyük bir galibiyet kazandı. Arap tarihçisi İbni Esir'e göre Almanlar 4.000 kişi zayiat verip önemli soylu komutanlarını kaybettiler. II. Otto hüviyetini saklayarak sahile inerek oradaki bir Bizans gemisi ile kacip 12 Kasım 982'de Roma'ya erişti. Ama Cafer el-Kelbi kazanılan bu Arap galibiyetini devam ettiremiyeceğini anladı ve ordusuyla Sicilya'ya çekilmeyi tercih etti. Bundan sonra da Sicilya Emirligi Güney italya'da Bizanslı ve Lombard arazilerine zaman zaman talan etme hücumları yaptıysa da Guney Italya'da uzun savaşlara girmedi.
Sicilya Emirliği Cafer el-Kelbi (983-985) ve Yusuf el-Kalbi (990-998) emirlik dönemlerinde kültürel olarak en zirve medeniyetine erişti. Bu iki emir edebiyatçılara sanatkarlara sağladıkları destek ile anılmaktadırlar.
Yusuf'un oğlu olan Cafer el-Kalbi (998-1019) çok sert ve zalim bir hükümdar olarak tanındı. Bu emir döneminde Sicilya'da bulunan Berber asıllı müslümanlar arasinda bir isyan çıktı. Cafer bu isyanı çok sert bir şekilde bastırdı ve Berber asıllı olanları Sicilya'dan çıkartıp İfrikiyye'ye gönderdi. 1019'da bu sefer emirlik merkezi olan Palermo'da bir isyan çıktı. İsyancılar Cafer el-Kalbi'yi emirlikten indirdiler ve o da İfrikiyye'ye kaçtı.
Yerine Sicilya Emirliği'ne kardeşi olan al-Akhal (1019-1037) geldi. Bizanslılar donanmaları ile 1026'da ve 1031'de Sicilya üzerine tekrar iki sefr yaptılar. al-Akhal bu Bizans hücumlarını önlemek için İfrikiye'de Fatimiler'den askeri destek sğladı. Bu askeri destekle Bizans ıstılacılarına karşı galip geldi. Fakat bu askeri destek için askerle veriği ücretler ve harp masrafları Sicilya Emirliği hazinesine büyük zararlar getirmişti. Hazineye gelir sağlamak için al-Akhal yüksek vergiler ihdas etmek zorunda kaldı. Bu yüksek vergiler aleyhinde halk isyan etti ve Sicilya'da bir iç savaş başladı. Bu iç savaşta al-Akhal'a karşı olan tarfi kardeşi Ebu-Hafs idare etmekteydi ve bu iç savaş bir kardeş savaşına dönüştü. Al-Akhal kardeşine karşı ordu göndermek için Bizanslılardan destek sağladı. Kardeşi Ebu-Hafs ise İfrikiyye'de hükümdarlık yapmakta olan Zıriler Eemiri {Muizz bin Badis]]'ten destek istedi. Ziiler orduları Zıriler Emiri'nin oğlu Abdullah idaresinde Sicilya'ya geçti. 1036-1052 arasında Kelbiler bu Zıriler ordusuna bağlı olarak yaşadılar.
1052'de Vali İbnu Summe Zırılık egemenliğini reddetti ve adanın bir kısmını Normanlar'a bıraktı. Böylece Sicilya'nın Normanlarca fethi süreci başladı.
İtalyan devletler 11. yüzyıl’da adaya paralı Norman askerleri göndermeye başladılar. 1060’ta ada işgal edilince ada üç Arap emir tarafından paylaştırıldı. 1068’de Normanlar 700 şövalye ile Arapları yendiler ama en büyük yenilgi Araplar için Palermo kuşatmasıydı (1091).
1072’de Arap hakimiyeti sona ermesine karşın 1200’lere kadar Araplar ticari olarak adada bulunmaya devam ettiler. Normanlar da buna saygı gösterdiler
Ilk Kelbi emiri Hasan 950'de ın orduları Guney Italya anakarasindaki Bizans yonetimine karşı bir savaşa girişti. Sicilya'dan anakaraya gecen Kelbiler ordusu güney İtalya'da Calabria'da basarilar kazanarak Casano allo İonio ve Garace'yi talan ettiler.
Yine ilk Kelbi emiri Hasan 952'de Calabria'daki Bizanslılara karşı ikinci bir sefer acti. Bu seferde Araplar güney İtalya'da Bizanslılarain toplayabildigi orduyu yenip ve Gerace'yi kuşatmaya aldilar. Bizans Imparatoru VII. Konstantin bir barış yapmayı kabul etti. Bu barisa gore güney İtalya'daki Bizans'a ait olan Calıbria şehirleri Sicilya Emirliği'ne yıllık tazminat vermeyi kabul ettiler.
Ilk Sicilya Kelbi emiri Hasan öldukten sonra oğlu Ahmed bin Ḥasan gecti be emirini hükümdarlığı 954-969 doneminde surdu. Bu emirin hukumdarligi sirasinda Kelbiler ile guney Italya'daki Bizanslilar arasinda savas basladi. 956'da Bizans orduları Calabria'yı geri aldılar; Reggio Calabria şehirini ellerine geçirdiler ve hatta Sicilya adasına da cikartma yaptilar. Fakat Bizanslilara daha once kaybetmis olduklarai Girit adasinin Araplardan almayi tercih ettiler ve Sicilya'daki Kelbiler ile ateskes anlasmasi yaptilar. Bunun uzerine 960'da Bizans ordusu ve donanması Girit üzerine sefer yapıp adayı tekrar ellerine geçirdiler.
Bu emirlik doneminde Sicilyalı Hıristiyanlara din özgürlüğü verilmisti. Ama her musluman ulkede oldugu gibi Hristiyanlar zekat vermedileri icin cizya vergisi ödemek zorundaydılar. 962'de Sicilya bir seri isyan basldi. Taormina'da bulunan Hıristiyan halk bir isyan edip şehri ellerine geçirdiler. Fakat Ahmed bunlar üzerine ordular göndererek isyanı çok kanlı bir şekilde bastırdı. Bu isyan sırasında [[Rametta]'da baslayan Hristiyanlar bu kalede direnişe devam ettiler.
Bizans Imparatorlugu'nda hanedan degismis ve ordu komutanlarindan II. Nikeforos Fokas Bizans imparatoru tahtini gasp etmisti. Ordu komutani iken bu kisi Anadolu'nun doğusundaki ve Girit'te Araplara karşı yaptığı başarılı seferler yapmisti. 963'de yeni Bizans Imparatoru basarilarini Sicilya'da da tekrarlamak istgiyle Sicilya Emirligi uzerine komutani imparatorun yeğeni olan Manuel emrinde 40.000 kişilik bir Bizans ordusu gönderdi. Bu ordu Sicilya'ya cikip Ekim 964'de Messina'yı aldi. 15 Ekim 864'de Messina yakinlarinda Bizans ordusi ile Sicilya Emirliği ordusu arasında cok şiddetli geçen bir çarpışma oldu ve Sicilya Emirliği büyük bir zafer kazandı. Bizans ordusu bu muharebede 10.000 kişi ölü verdi ve bunlar arasında komutan Manuel de vardı.
Ahmet 964'de olunce Sicilya Emirliği'ne Ebu el-Kasım bin Hasan geçti ve 964-982 doneminde hükümdarlık yapti. Bu emir doneminde 970'li yillarda Kelbiler ordulari güney İtalya'ya geçerek karadan Bizansa ait Calabria şehirlerine hucum etti ve Sicilya donanmasının başında bulunan kardeşi de Adriyatik Denizikiyilarindaki siyine Bizans'a ait Puglia sahillerini vurup bazı önemli sahil kalelerini eline geçirdi. Bu savaslar sirasinda Bizanslilar fazla direnis gostermediler. Buna baslica neden Bizans ordularaini Balkanlarda Bulgarlarla ve daha doğuda Mısır'dan ilerleyen Fatimilerle Suriye'de uğraşmaktaydılar.
Bu arada Almanya'da bulunan [[II. Otto (Kutsal Roma İmparatoru)] karısının tesiri altında İtalya'yı fethetmeya karar verdi. Alman ordulari basinda Kuzey İtalya'yı ve Roma'yı eline geçirdi ve Güney İtalya'yı fetih icin harekete gecti. 980'de Pisa Cumhuriyeti'nden donanma desteği sağlanıp 961'de güney İtalya seferi başladı. Guney Italya'da II. Otto önce kucuk Lombard devletleri ile uğraştı. Ocak 982'de ise Alman imparatorluk orduları Puglia'ya girip Bizans'a ait olan bu bölgeyi fetih icin sefere başladı. Bazı tarihçiler Bizanslı'larin Sicilya Emirliği'nden destek istedigini ve Kelbiler ordularinin onlara destek icin Guney Italya'da yeniden savas basladigini; diğerleri ise Emir Ebu el-Kasım'in Bizanslılari güney İtalya'da zayıf gördugu icin Guney Italya'da yeniden sefer baslatildigini soylerler. Bu savaşlar Kelbiler ordusu ile Alman imparatoru ve onun Lombard müteffiklerine karşı yapıldi. Guney Italya'da sefer yapan II. Otto ve Alman ordusu Mart 982'de Taranto'yu sardiktan sonra ellerine geçirdi. II. Otto sonra daha güneye sarktı ve Temmuz başında Ebu el-Kasım komutası altında Sicilya Emirliği ordusu ile Alman ordunun yaptığı ilk çarpışmada Sicilyalılar yenildiler. Sicilya ordusu geri çekilmeye basladi. Fakat Almanlar cok yakından kovalamaya baslayinca kacip kurtulamiyacagini anlayan Emir Ebu el-Kasım [[Collona Burnu]'nda Cortone yakınlarında durup 13 veya 14 Temmuz 982de Almanlarla Stilo Muharebesi'ne girişti. Bu muharebe de Alman sovalyeleri Sicilya Emirliği ordusunun merkezine yüklendiler ve ağır çarpışmalar sırasında Emir Ebu el-Kasım oldurmeyi basardilar. Fakat Sicilya ordusunun basina gecen oglu Cafer el-Kelbi cesaretini kaybetmeden Alman ordusunu arkadan çevirip büyük bir galibiyet kazandı. Arap tarihçisi İbni Esir'e göre Almanlar 4.000 kişi zayiat verip önemli soylu komutanlarını kaybettiler. II. Otto hüviyetini saklayarak sahile inerek oradaki bir Bizans gemisi ile kacip 12 Kasım 982'de Roma'ya erişti. Ama Cafer el-Kelbi kazanılan bu Arap galibiyetini devam ettiremiyeceğini anladı ve ordusuyla Sicilya'ya çekilmeyi tercih etti. Bundan sonra da Sicilya Emirligi Güney italya'da Bizanslı ve Lombard arazilerine zaman zaman talan etme hücumları yaptıysa da Guney Italya'da uzun savaşlara girmedi.
Sicilya Emirliği Cafer el-Kelbi (983-985) ve Yusuf el-Kalbi (990-998) emirlik dönemlerinde kültürel olarak en zirve medeniyetine erişti. Bu iki emir edebiyatçılara sanatkarlara sağladıkları destek ile anılmaktadırlar.
Yusuf'un oğlu olan Cafer el-Kalbi (998-1019) çok sert ve zalim bir hükümdar olarak tanındı. Bu emir döneminde Sicilya'da bulunan Berber asıllı müslümanlar arasinda bir isyan çıktı. Cafer bu isyanı çok sert bir şekilde bastırdı ve Berber asıllı olanları Sicilya'dan çıkartıp İfrikiyye'ye gönderdi. 1019'da bu sefer emirlik merkezi olan Palermo'da bir isyan çıktı. İsyancılar Cafer el-Kalbi'yi emirlikten indirdiler ve o da İfrikiyye'ye kaçtı.
Yerine Sicilya Emirliği'ne kardeşi olan al-Akhal (1019-1037) geldi. Bizanslılar donanmaları ile 1026'da ve 1031'de Sicilya üzerine tekrar iki sefr yaptılar. al-Akhal bu Bizans hücumlarını önlemek için İfrikiye'de Fatimiler'den askeri destek sğladı. Bu askeri destekle Bizans ıstılacılarına karşı galip geldi. Fakat bu askeri destek için askerle veriği ücretler ve harp masrafları Sicilya Emirliği hazinesine büyük zararlar getirmişti. Hazineye gelir sağlamak için al-Akhal yüksek vergiler ihdas etmek zorunda kaldı. Bu yüksek vergiler aleyhinde halk isyan etti ve Sicilya'da bir iç savaş başladı. Bu iç savaşta al-Akhal'a karşı olan tarfi kardeşi Ebu-Hafs idare etmekteydi ve bu iç savaş bir kardeş savaşına dönüştü. Al-Akhal kardeşine karşı ordu göndermek için Bizanslılardan destek sağladı. Kardeşi Ebu-Hafs ise İfrikiyye'de hükümdarlık yapmakta olan Zıriler Eemiri {Muizz bin Badis]]'ten destek istedi. Ziiler orduları Zıriler Emiri'nin oğlu Abdullah idaresinde Sicilya'ya geçti. 1036-1052 arasında Kelbiler bu Zıriler ordusuna bağlı olarak yaşadılar.
1052'de Vali İbnu Summe Zırılık egemenliğini reddetti ve adanın bir kısmını Normanlar'a bıraktı. Böylece Sicilya'nın Normanlarca fethi süreci başladı.
İtalyan devletler 11. yüzyıl’da adaya paralı Norman askerleri göndermeye başladılar. 1060’ta ada işgal edilince ada üç Arap emir tarafından paylaştırıldı. 1068’de Normanlar 700 şövalye ile Arapları yendiler ama en büyük yenilgi Araplar için Palermo kuşatmasıydı (1091).
1072’de Arap hakimiyeti sona ermesine karşın 1200’lere kadar Araplar ticari olarak adada bulunmaya devam ettiler. Normanlar da buna saygı gösterdiler
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder